Ахапіць неахопнае. Менавіта такая задача паўстала перада мной перад напісаннем гэтага артыкула.

Яго галоўны герой — пастаўскі фатограф Андрэй Мацур, чалавек надзвычай творчы і непаседлівы, а таму вельмі цікавы.

Пра свае захапленні ён можа расказваць гадзінамі. Галоўнае з іх, несумненна, — фатаграфія. Яго поспехам у гэтым відзе мастацтва можна па-добраму пазайздросціць. Андрэй — аўтар уласных фотапраектаў (у тым ліку і міжнародных), арганізатар і ўдзельнік выстаў, кіраўнік самім жа створанага фотаклуба “Светосила”.

— Андрэй, калі ты ўпершыню ўзяў у рукі фотаапарат?

— У пятым ці шостым класе. Гэта была плёначная “Змена-Сімвал”. У той час, у сярэдзіне 80-ых, фатаграфаваць стала модна. У мяне таксама ўзнікла вялікае жаданне акунуцца ў магічны працэс фатаграфіі. Памятаю, як з сябрамі праяўлялі ў ваннай плёнку, сушылі здымкі. Але тады фатаграфія была для мяне на ўзроўні хобі.

— Колькі працягвалася школьнае захапленне?

— Нядоўга. Хоць пазней і зарабіў на новы “Зеніт”, фатаграфію закінуў. Вярнуўся да яе гадоў 7-8 таму. Ехаў адпачываць у Польшчу, і сябры далі з сабой лічбавы фотаапарат: маўляў, можа спатрэбіцца. Сёння ім за гэта вельмі ўдзячны. На мяне нібы азарэнне найшло. Убачыў, колькі вакол прыгожага, арыгінальнага, цікавага. Усё гэта хацелася здымаць, здымаць і здымаць.

— Каму паказваў свае фатаграфіі?

— Спачатку нікому. Я надзвычай самакрытычны: з тысячы маіх здымкаў мне можа спадабацца адзін. Доўга не лічыў патрэбным выстаўляць іх на суд грамадскасці. Разумеў адно: трэба вучыцца, удасканальвацца. Тэарэтычныя веды здабываў у інтэрнэце: чытаў кнігі і артыкулы, пераглядаў работы класі­каў: Анры Карцье Брэсона,Роберта Капы і іншых.

Праз некалькі гадоў назбіралася дастатковая колькасць матэрыялу, захацелася паказаць работы прафесіяналам. Але не з мэтай, каб пачуць, які я малайчына. Наадварот, каб выслухаць аб’ектыўную крытыку і дзякуючы ёй удасканальвацца далей.

— З кім абмяркоўваў работы?

—            У Браславе выпадкова пазнаёміўся з членам старэйшага ў Беларусі народнага фотаклуба “Мінск” Аленай Іванаўнай Шаліма, якую ў творчасці лічу сваёй хроснай маці. Яна ўбачыла ў ва мне патэнцыял, пазней пазнаёміла з праўленнем клуба — Яўгеніем Карпавічам Казюлем, Юрыем Сяргеевічам Васільевым. Яны сапраўдныя мэтры, апосталы беларускай фатаграфіі, узровень якіх заўсёды будзе для мяне надзвычай аўтарытэтным і недасягальным. Наша супрацоўніцтва працягваецца і сёння. Заўсёды цікава мець зносіны і з іншымі членамі фотаклуба — Альфрэдам Мікусам, Валерыем Вядрэнкам, Віталем Раковічам, Артурам Гапановічам… Іх творчасць таксама паўплывала на мой фотапогляд.

— Як ставішся да крытыкі?

— Спакойна. Разумею, што падабацца ўсім немагчыма. Меркаванні выслухваю, але не прымаю іх за ісціну. Калі ўпершыню паказаў свае работы ў фотаклубе “Мінск”, крытыкавалі жорстка. Я быў да гэтага гатовы. Дзесьці адстойваў свой пункт гле­джання, свае ідэі. Мяне запомнілі як амбіцыйнага спрачальніка. Але ў творчасці гэта нармальна.

— Калі ўпершыню паказаў свае здымкі шырокаму колу гледачоў?

— У 2008-ым — разам з дырэктарам пастаўскага края­знаўчага музея Раісай Леанідаўнай Курачэнка рэалізавалі фотапраект “Память сердца говорит”. Ён быў прымеркаваны да Дня Перамогі, яго героямі сталі ветэраны Пастаўшчыны. Мы наведалі каля трыццаці ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай. Я пачуў шмат трагічных гісторый пра тую жах­лівую вайну, і кожная з іх устрывожыла душу.

— Вынікам застаўся задаволены?

— Так. Хаця ўсю каштоўнасць той экспазіцыі разумею толькі цяпер. Кожны год прыходжу на святкаванне Дня Перамогі і заўважаю, што рады ветэранаў няўмольна радзеюць. Гэта вельмі цяжкое адчуванне. Разам з тым, усведамляю: як добра, што жывыя, эмацыянальныя позіркі нашых герояў-землякоў назаўжды засталіся з намі на фатаграфіях. У гэтым іх вялікая вартасць — захоўваць мінулае для будучага пакалення.

— Што натхняе падчас працы?

— Па-рознаму: прыгажосць роднай зямлі, каханая жанчына, добрае надвор’е…

— Якім жанрам фатаграфіі аддаеш перавагу?

—            Стараюся іх не размяжоўваць. Здымаю жыццё ва ўсіх яго праявах.

— Ведаю, што ты не толькі сябе знайшоў у фатаграфіі, але і дапамог раскрыцца ў ёй іншым. Раскажы пра пастаўскі фотаклуб “Светосила”, кіраўніком якога з’яўляешся.

— Ён быў створаны ў лютым 2011 года. Ля вытокаў клуба знаходзіліся я, Рыта Шылей і Андрэй Стабулянец. З Рытай я пазнаёміўся выпадкова і быў здзіўлены яе цікавасцю да фатаграфіі. У яе гарэлі вочы, яна імкнулася вучыцца і самаўдасканальвацца. Радуюся, што ў яе ўсё атрымалася і яна стала майстрам высокага ўзроўню. Да таго ж Рыта выдатны арганізатар, яе ўклад у раз­віццё клуба вельмі важкі.

Наша першая выстава называлася “Была зіма”.

Работы аца­нілі і мясцовыя гледачы, і фатографы НФК “Мінск”. Зразумелі, што стварэнне мясцовага фотаклуба — не халасты выстрал.

Хутка да клуба далучыліся Аляксей Петухоў з Шаркаўшчыны, пастаўчане Віталій Улыбін, Вячаслаў Лапароў. І ўжо на другі дзень нараджэння клуба з’явілася новая выстава “Час, дараваны нам”, якая па якасці работ значна перавысіла першую.

Гэту экспазіцыю не сорамна было паказаць у Мінску і іншых беларускіх гарадах. Не трэба думаць, што нам хацелася паказаць сябе. Маўляў, захапляйцеся намі — такімі класнымі і таленавітымі. Не. Найперш было жаданне папулярызаваць фатаграфію, паказаць наш горад, родныя мясціны ва ўсёй сваёй прыгажосці і самабытнасці. З гэтай жа мэтай быў арганізаваны фотаконкурс для падлеткаў “Свет вакол нас”, які даказаў: аматараў гэтага віду мастацтва ў нашым раёне шмат.

— Твая нядаўняя персанальная фотавыстава “Просты, але незвычайны гарадок” прысвечана  Паставам. 

— Вельмі люблю свой утульны горад, родную вёску Коўзаны, у якой нара­дзіўся і жыву цяпер. У мяне ніколі не было жадання жыць у мегаполісе. Для мяне прайсціся па пастаўскіх вуліцах з фотаапаратам, адлюстраваць моманты яго жыцця — гэта сапраўднае шчасце. Малая радзіма мяне натхняе, ганаруся прыналежнасцю да яе. Ёсць з чым параўноўваць: я ўздоўж і ўпоперак аб’ехаў Польшчу, бываў у Расіі, Літве, Чэхіі, Аўстрыі, Італіі… Падчас гэтых паездак пераканаўся, што для мяне няма нічога больш маляўнічага, чым Пастаўшчына і ўвогуле Беларусь.

— Якія мясціны найбольш запомніліся?

—            Шмат эмоцый пакінуў Аркаім — унікальны запаведнік на Урале.  Упершыню я трапіў туды чатыры гады назад. З сябрамі на машыне пераадолелі каля трох тысяч кіламетраў. Мы прыехалі ў дзень летняга сонцастаяння, калі ў стэпе сабраліся некалькі дзясяткаў тысяч чалавек, сярод якіх было шмат шаманаў.  На свае вочы бачыў, як яны выклікалі дождж, вылечвалі лю­дзей. Ад гэтай містыкі было крыху не па сабе, але цікаўнасць перамагала.

На Аркаіме я знайшоў сяброў, у мінулым годзе мы зноў іх наведалі. Падчас паездкі пабывалі ў адным з самым забру­джаных гарадоў Зямлі — Карабашы, які з’яўляецца адным з найбуйнейшых медзе­плавільных цэнтраў Расіі.

Па выніках дзвюх паездак разам з чалябінскім фатографам Вольгай Бяскроўных мы падрыхтавалі сумесную фотавыставу “Месца сустрэчы — Аркаім”, прэзентацыя якой прайшла ў НФК “Мінск”.

— У якіх умовах марыў бы паздымаць?

— У вольным падзенні — напрыклад, падчас скачка з парашутам. Гэта магчыма. Я па жыцці аптыміст і веру, што мае мары абавязкова збудуцца.

— Чым захапляешся, акрамя фатаграфіі?

— Люблю кнігі, асабліва рускую класіку. Перачытаў амаль усяго Талстога, Дастаеўскага, таксама “паважаю”  Рэмарка, Пялевіна, Каэльа. 

Маё хобі — падарожжы, парашут, сноўборд. Ідэальны адпачынак — актыўны, пазнавальны. Шмат езджу на веласіпедзе, гуляю пехатой.

— Якія бліжэйшыя планы?

— Актыўна здымаю ў Мя­дзельскім раёне. Хацелася б зрабіць выставу пра гэты маляўнічы рэгіён. Наогул, гаварыць пра творчыя планы — дрэнная прыкмета. Сюрпрыз будзе! (смяецца — аўт.)

Іна СНЯЖКОВА.

Фота з архіва Андрэя Мацура.

ист. http://www.postawy.by/2013/08/andrej-macur-snimayu-zhizn-vo-vsex-eyo-proyavleniyax/nggallery/page/2

Выставка в Минске